Od niemal stu lat zgromadzeni pod zielonym sztandarem kultywujemy piękną tradycję najważniejszego święta Ruchu Ludowego. Wierni tradycji rozpoczynamy obchody Święta Ludowego.
Każdego roku w maju obchodzimy „Zielone Świątki”, które jednoczą mieszkańców wsi i kultywują tradycje ludowe. Zgodnie z tradycją tego dnia PSL w całej Polsce rozpoczyna obchody Święta Ludowego. To jedno z najpiękniejszych polskich świąt wyrosłe w tradycji chrześcijańskiej, ludowej i narodowej. Nierozłącznie towarzyszy historii Polskiego Stronnictwa Ludowego. Inicjatywa powołania obchodów tego dnia została podjęta 30 maja 1903 r. jednogłośnie na posiedzeniu Rady Naczelnej w Rzeszowie.
Uroczystości obchodów Święta Ludowego są okazją do przypomnienia historii i kultywowania tradycji, ale i upomnienia się o interesy polskiej wsi.
Powstali z kolan w walce o swoją wolność i prawa
Ponad 120 lat temu nastąpiła znaczna aktywizacja polityczna chłopów, którzy w 1931 stanowili 60 % ludności kraju. Dzięki działalności oświatowej ludowców chłop zrozumiał swoją wartość. Wyzbywając się kompleksów wobec „dobrze urodzonych”, chłopi zaczęli odważnie upominać się o swoją wolność i prawa. Stał się otwarci na hasła niepodległościowe – marzyli o wolnej i demokratycznej Polsce, w której będą współgospodarzami. Ugrupowania chłopskie włączyły się w tworzenie nowych struktur państwa.
Ruch Ludowy od początku skupiał się na budzeniu świadomości narodowej chłopów, ale również ukształtowaniu postawy patriotycznej i wychowaniu w umiłowaniu ojczyzny. Kamieniem węgielnym postawy Ludowców były wartości narodowe, chrześcijańskie i ludowe. Ważnym punktem kształtującym świadomość i tożsamość rodzącego się ruchu były symbole i tradycje, które stanowią o tożsamości każdej społeczności.
Pod sztandarem „Żywią i bronią”
Jednym z najważniejszych i najbardziej charakterystycznych elementów naszej historii pozostają Święta Ludowe. Jego obchody wyrosły z tradycji hołdu zbrojnemu czynowi chłopskiemu kosynierów Tadeusza Kościuszki. Były upamiętnieniem zwycięstwa pod Racławicami. Co roku chłopi mieli wspominać chlubną historię w rocznicę bitwy.
Pierwsze obchody Święta Ludowego – w 1904 r. – przypadły na 110. rocznicę Racławic. Tłumy zebranych w podniosłej atmosferze wspólnie śpiewały pieśni patriotyczne i gromadziły się na uroczystych wiecach. Wspólnie świętowano pod sztandarem „Żywią i bronią”. Hasło, nie tylko silnie rozbudzało ducha narodowego wśród galicyjskich chłopów, ale też wzmacniało poczucie godności i potrzebę walki z niesprawiedliwościami społecznymi.
W latach następnych obchody Święta Ludowego były naznaczone wydarzeniami w Królestwie Polskim. Ważnym elementem stało się krzewienie myśli ludowej i wsparcie dla chłopów pod rosyjskim zaborem. W latach 1905-1906 organizowano kwesty pieniężne na rzecz Polskiego Związku Ludowego (partii chłopskiej w Królestwie Polskim) oraz dla młodzieży upominającej się o polskość szkoły w zaborze rosyjskim. Po tych wydarzeniach nastąpiła długa przerwa w świętowaniu.
Czterolistna koniczynka – symbol szczęścia i nadziei
Do celebrowania tradycji Święta Ludowego zaczęto powracać w niepodległej Polsce. Nowym rozdziałem historii Święta Ludowego były lata walk z sanacją po 1926 r. W tym okresie narodził się także kolejny ważny symbol Ruchu Ludowego – czterolistna koniczynka. Taki wzór partyjnej odznaki został przyjęty przez Stronnictwo Chłopskie w 1927 r. Szybko stał się najważniejszym atrybutem nie tylko Ruchu Ludowego w Polsce, ale także wśród europejskich ugrupowań.
Historia mocno naznaczyła Ludowców w latach międzywojennych. Był to okres ciężkiej walki o demokratyczne rządy i sprawiedliwość społeczną. Uznano wtedy, iż Święto Ludowe powinno nieść za sobą większą głębię i szersze odniesienie społeczne. Nową datą obchodów uznano dzień Zesłania Ducha Świętego, czyli Zielone Świątki.
Święto Zesłania Ducha Świętego od pradawnych czasów towarzyszyło tradycji ludności wiejskiej. Uroczyście celebrowane dni były prawdziwym świętem chłopów. Wszystkie domostwa i podwórza przyozdabiano gałązkami brzozy, jesionu czy świerka. Wysypywano na ziemię zielony tatarak, świerczynę i kwiaty. Wielkie święto wiejskie wieńczyły procesje wokół pól z obrazami Matki Boskiej, którym towarzyszyły śpiewy.
Nasza izba umajona,
Tatarakiem obstawiona,
Tatarakiem, wodną trzciną
I czeremchą i kaliną,
Zielone Święta
La, la, la, la!
Zielone Święta
La, la, la, la!
Maju, maju, świeży gaju,
Pachniesz ty dziś w całym kraju,
Niosą chłopcy gałązeczki,
Wiją wianki panieneczki,
Zielone Święta
La, la, la, la!
Zielone Święta
La, la, la, la!
Maria Konopnicka, Zielone Świątki
Ziemia, władza i oświata dla ludu
Jednoczące się w marcu 1931 r. ugrupowania ludowe, włączyły do wspólnej tradycji Święto Ludowe, a Kongres uchwalił, że święto całego Ruchu Ludowego będzie obchodzone w dzień Zielonych Świątek. Przyjęto również w kanon symboli czterolistną koniczynę – atrybut szczęścia i nadziei – oraz zielony sztandar.
Obraz Święta Ludowego odtąd malowały powiewające sztandary w zielonych barwach, zielona koniczyna w klapie odzienia, tradycyjne stroje ludowe i uroczysta atmosfera. Dla chłopów to dzień szczególny – głębokie odniesienie do tradycji. Czas świętowania, ale i przypomnienia o trudnej walce o lepsze jutro.
W latach 30-tych – Święto Ludowe staje się dniem wzmożonej walki politycznej. Liczne manifestacje i wiece gromadzą tysiące chłopów. Najbardziej masowy przebieg miało Święto Ludowe w 1937 r. Był to okres ogromnych napięć społecznych i narastającego buntu mas chłopskich. Święto stało się próbną mobilizacją i przeglądem siły wsi przed planowanymi na sierpień strajkami chłopskimi.
W czasie wojny nie zarzucono tradycji Święta Ludowego. Obchodzono je tam gdzie pozwalały na to warunki – przeważnie w lasach i obozowiskach partyzanckich. Organizatorami byli żołnierze Batalionów Chłopskich i kobiety z LZK (Ludowego Związku Kobiet).
Niezwykle masowe i radosne były pierwsze obchody Święta Ludowego po wyzwoleniu. Jednak rozbicie w ruchu ludowym w następnych latach nie sprzyjało organizowaniu obchodów tego Święta. Renesans tej pięknej tradycji nastąpił po październiku 1956 r. W latach następnych obchody Święta Ludowego wypadały imponująco i od tego czasu obchodzone jest każdego roku w całym kraju.
Powrót do tradycji
Prawdziwe odrodzenie nastąpiło jednak dopiero w latach 90′. Ludowcy odzyskując swobodę działania po 1989 r. powrócili do dziedzictwa Ruchu Ludowego. Oficjalnie dokonało się to podczas Kongresu Odrodzenia Ruchu Ludowego w listopadzie 1989 r. Wróciła nazwa Polskie Stronnictwo Ludowe wraz ze swoją tradycją i symboliką.
Zmiany zaakceptował Kongres Jedności PSL 5 maja 1990 r. wpisując tradycyjne atrybuty w statut Stronnictwa. Wróciły na sztandary tradycyjne symbole, na ustach Ludowców powróciła także Rota, stając się hymnem Ruchu Ludowego.
Po roku 1990 członkowie Polskiego Stronnictwa Ludowego z dumą wrócili do pięknej tradycji Święta Ludowego. Tego dnia wspólnie zbieramy się pod zielonymi sztandarami dając symbol naszego patriotyzmu i przywiązaniu do ludowego dziedzictwa.
Obchody Święta Ludowego znowu gromadzą tłumy i łączą pod zielonymi sztandarami. Są obchodzone przez organizacje gminne, powiatowe i wojewódzkie. Z dumą prezentujemy dorobek i schedę ponad 120-letniej historii Ruchu Ludowego. Naszej walki o demokratyczną i wolną Polskę. O lepsze jutro dla naszych córek i synów. To tutaj bije prawdziwe serce Ruchu Ludowego. Wierne ideałom i testamentowi naszych przodków.
W tym roku również uroczyście obchodzimy najważniejsze święto Ludowców. Spotkamy się podczas uroczystości w miasteczkach i wsiach całej Polski. Główne obchody będą celebrowane 26 maja w Gryficach.
Terminarz obchodów wojewódzkich:
Mazowieckie
19 maja – Przasnysz
Dolnośląskie
19 maja – Miłków
Małopolskie
20 maja – Miechów
Łódzkie
20 maja – Brzeziny
Podkarpackie
20 maja – Paszczyna
Pomorskie
20 maja – Stary Targ
Świętokrzyskie
20 maja – Kazimierza Wielka
Śląskie
20 maja – Wodzisław Śląski
Zachodniopomorskie – KRAJOWE ŚWIĘTO LUDOWE
26 maja – Gryfice
Kujawsko-pomorskie
27 maja – Janikowo
Opolskie
27 maja – Opole
Warmińsko-mazurskie
27 maja – Lidzbark Welski
Wielkopolskie
3 czerwca – Kleczew
Podlaskie
10 czerwca – Mały Płock pow. kolneński
