Po śmierci Wincentego Witosa był przywódcą Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz premierem rządu Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźstwie. Kierowane przez niego powojenne PSL stało się liderem opozycji wobec komunistów. Dziś mija 116. rocznica urodzin Stanisława Mikołajczyka.
Stanisław Mikołajczyk urodził się 18 lipca 1901 r. W latach 1918-1919 uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim, a w 1920 r. jako ochotnik brał udział w obronie ojczyzny w czasie wojny polsko-bolszewickiej. W 1937 roku po wybuchu Wielkiego Strajku Chłopskiego przejął kierownictwo Stronnictwa Ludowego i walczył przeciwko autorytarnym rządom sanacji.
Do walki o niepodległość kraju stanął także w czasie II wojny światowej. Na emigracji jako premier rządu RP w Londynie zabiegał o należne Polsce miejsce wśród wolnych demokratycznych narodów Europy, nie zawsze znajdując zrozumienie i poparcie wśród własnych polityków i aliantów.
Po zakończeniu wojny wrócił do kraju i stanął na czele Polskiego Stronnictwa Ludowego, które dążyło do budowy państwa opartego na społecznej sprawiedliwości i rządzonego przez władze wybrane w demokratycznych wyborach. Kierowane przez niego powojenne Polskie Stronnictwo Ludowe stało się jedyną partią, skutecznie konkurującą z komunistami. Wracając do Polski, w Warszawie i w Poznaniu był witany jak mąż opatrznościowy i przywódca narodu.
Mikołajczyk stał się politykiem z największym poparciem społecznym w kraju
Dla komunistów wysokie poparcie społeczne dla Mikołajczyka i PSL oznaczało wielkie zagrożenie, dlatego w 1947 r. fałszują wybory. Przez cały okres kampanii rozwiązywano organizacje powiatowe oraz demolowano lokale wyborcze PSL, który był najważniejszą polityczną siłą niepodległościową. W okresie kampanii przedwyborczej skrytobójczo zamordowano ok. 140 działaczy PSL, aresztowano ok. 10 tys., w tym 149 kandydatów na posłów, a w dziesięciu okręgach wyborczych unieważniono PSL-owskie listy.
Pomimo sfałszowanych wyborów Mikołajczyk wciąż miał nadzieję, że możliwa będzie współpraca z nową władzą. Po prawie dwóch latach nie miał już żadnych złudzeń. Zagrożony aresztowaniem przez komunistyczne władze, Stanisław Mikołajczyk musiał uciekać z Polski. Zamieszkał w Stanach Zjednoczonych i do śmierci pozostał aktywnym politykiem na wygnaniu. Zmarł w Waszyngtonie, 13 grudnia 1966 roku. Ostatecznie, w 2000 roku został pochowany w wolnej Polsce, na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.
Czytaj także → PSL domaga się odznaczenia Orderu Orła Białego dla Stanisława Mikołajczyka
„Stanisław Mikołajczyk wywodził się ze wsi i ruchu ludowego, ale stał się przywódcą całej Polski. Zawsze charakteryzowała go trwałość poglądów i zasad oraz trzeźwość w ocenie faktów i szacunek dla rzeczywistości, ale bez uginania się przed nią.” – podkreślił prezes PSL, Władysław Kosiniak-Kamysz we wniosku o odznaczenie Orderem Orła Białego Stanisława Mikołajczyka.
